Η Ολυνθος, η πρωτεύουσα των Χαλκιδέων, που από τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου αι. π.Χ. και ως την καταστροφή της από τον Φίλιππο το 348 π.Χ., ήταν το σημαντικότερο οικονομικο-στρατιωτικό κέντρο της περιοχής. Κοντά στις ακτές του Τορωναίου Κόλπου στη Χαλκιδική, πάνω σε δύο λόφους, βρίσκονται τα ερείπια μιας σημαντικής αρχαίας πόλης. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο την πόλη την είχαν ιδρύσει οι Βοττιαίοι, που αρχικά ζούσαν στην Πιερία, αλλά τους έδιωξαν από εκεί οι Μακεδόνες στα μέσα του 7ου αι. π.Χ. και αυτοί κατέφυγαν στη Χαλκιδική. Ωστόσο οι Βοττιαίοι δεν φαίνεται να ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Ολύνθου, αφού η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε στον νότιο λόφο της αρχαίας πόλης λείψανα από έναν οικισμό της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Πιο συγκεκριμένα από το 1928 ως το 1938 και για τέσσερις ανασκαφικές περιόδους, ο αμερικανός καθηγητής D. Μ. Robinson αποκάλυψε κάτω από τα χαλάσματα που προκάλεσαν οι στρατιώτες του Φιλίππου ένα μεγάλο μέρος της αρχαίας Ολύνθου. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη, συστηματική ανασκαφή που έγινε σε ολόκληρο τον ηπειρωτικό βορειοελλαδικό χώρο. Οι ανασκαφές αυτές μας γνώρισαν ότι η πόλη ήταν έξοχα σχεδιασμένη με φαρδείς δρόμους και διέθετε θαυμάσιο υδρευτικό και αποχετευτικό σύστημα. Στον βόρειο λόφο μεγάλοι οριζόντιοι και κάθετοι δρόμοι όριζαν οικοδομικά τετράγωνα διαστάσεων περίπου 86Χ36 μ., στο καθένα από τα οποία είχαμε 10 κατοικίες. Τα σπίτια αυτά, σχεδόν τετράγωνα, με πλευρά γύρω στα 17 μ., ήταν καλοκτισμένα, σε ένα τμήμα τους έφεραν και δεύτερο όροφο, ενώ μερικά είχαν και μωσαϊκά δάπεδα με εικονιστικές παραστάσεις, από τα παλιότερα γνωστά του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολύνθου λειτουργεί από το 1998 Α

Φωτογραφίες